مطالعه تطبیقی روشهای تعرفه گذاری عوارض جاده ای در جهان و بررسی وضعیت قیمت گذاری آزادراههای عوارضی در ایران

امروزه در سطح دنیا تمایل به سوی ساخت زیربناهای دارای امکان مشارکت بخش غیردولتی به جای زیربناهای عمومی با امکان استفاده رایگان در حال افزایش است. ساخت و توسعه راهها از طریق مشارکت بخش غیردولتی به دلیل استحصال فواید و نتایج مطلوبی همچون کمک به جبران کمبود بودجه عمومی به منظور ساخت و نگهداری راهها، پاسخگویی به رشد ترافیک (تقاضا)، از سوی کشورها پذیرفته شده و اجرا می گردد. عوارض یکی از مشخص ترین فرمهای تأمین اعتبار از کاربران در توسعه راههاست. در بحث تعیین نرخ عوارض با دو مسأله مواجه هستیم؛ یکی بحث هزینه یابی حمل ونقل و موضوع مهم دیگر، بحث تخصیص هزینه است و این که هزینه ایجادشده را به چه نسبتی و بر چه اساسی بین انواع وسایل نقلیه مختلف توزیع نماییم، به طوری که هر وسیله نقلیه، سهم خود را به طور عادلانه پرداخت نماید. در اخذ عوارض اهداف متفاوتی می تواند وجود داشته باشد و بسته به این که استراتژی اخذ عوارض چه باشد، میزان آن نیز متغیر است. اصول هزینه یابی و تعرفه گذاری در کشورهای مختلف بر این اساس است که کل حمل ونقل را شامل می شود و مختص راههای عوارضی نمی باشد. مثلاً سیاست مالیات بر سوخت در جایی کاربرد دارد که هزینه حمل ونقل از استفاده کنندگان از شبکه راهها اخذ می شود، نه از استفاده کنندگان از راههای عوارضی. از آنجا که زیرساختهای حمل ونقل در کشور ما به طور رایگان عرضه می شود، استفاده از این روشها کاربردی ندارند.